De aanhouder wint. Met steun van heel veel mensen drongen we er jarenlang bij de politiek op aan om het klimaat op 1 te zetten. Van de verkiezingen in 2019 tot het regeerakkoord in 2021. Ze konden er niet langer omheen. Een terugblik.
Wij zijn ervan overtuigd dat we de klimaatcrisis alleen succesvol kunnen aanpakken als dat op een eerlijke manier gebeurt. Dat noemen wij klimaatrechtvaardigheid. We namen ons voor om klimaatrechtvaardigheid in 2021 in het regeerakkoord te krijgen.
En dat is gelukt:
- De aanpak van de klimaatcrisis staat centraler dan ooit.
- Er is meer aandacht voor een rechtvaardige verdeling van de klimaatkosten.
De weg er naartoe was lang. Onze campagne voor eerlijk klimaatbeleid startte al in 2019. Het bestond uit 4 stappen:
- Operatie Klimaat: in gesprek over eerlijk klimaatbeleid
- Duurzaam herstel – Pak met de coronacrisis ook gelijk de klimaatcrisis aan
- Stem voor onze kinderen – Kies voor hun toekomst
- Klimaat op 1
1. Operatie Klimaat: in gesprek over eerlijk klimaatbeleid
(oktober 2019 – april 2020)
Operatie Klimaat in 3 getallen:
36.829 online deelnemers
3.104 persoonlijke gesprekken aan de deur
39.933 meningen
Samen komen we er wel uit. Dat zeggen we graag, in Nederland. Maar vraagt de politiek jou wel eens iets over het klimaat? Nee dus. Daarom startten wij in oktober 2019 met Operatie Klimaat.
We trokken letterlijk aan de bel. In heel Nederland. Want we wilden jouw mening, vragen en zorgen horen. En wat bleek? Nederland wil dat de klimaatcrisis op een eerlijke manier wordt aangepakt. Onze vrijwilligers spraken duizenden Nederlanders. 33.000 mensen deden mee. Op basis van die gesprekken stelden we een ambitieus en eerlijk klimaatplan op. Een klimaatplan van ons allemaal.
Dit is wat Nederlander verstaat onder eerlijk klimaatbeleid:
- De vervuiler betaalt;
- Iedereen draagt zijn steentje bij naar draagkracht, dus lage inkomens worden ontzien;
- De overheid investeert volop in duurzame oplossingen zodat die voor iedereen betaalbaar zijn.
> Voor alle uitslagen, bekijk hier de Klimaatthermometer
Op 16 april 2020 presenteerden wij samen met onze vrijwilligers de resultaten van Operatie Klimaat en het klimaatplan aan politici en aan de mensen die de verkiezingsprogramma’s voor de politieke partijen maken. Dat gebeurde tijdens het Landelijke Klimaat Gesprek. En dat had resultaat: Operatie Klimaat heeft bijgedragen aan groenere verkiezingsprogramma’s.
Een aantal vrijwilligers gingen daarna door als zogeheten bruggenbouwers. Zij zetten zich samen met ons in voor het vergroenen en klimaatrechtvaardiger maken van verkiezingsprogramma’s. Dat deden deze bruggenbouwers door amendementen (wijzigingsvoorstellen) in te dienen. Mét resultaat: onder meer dankzij ons amendement is het CO2-reductiedoel van D66 opgehoogd tot 60% in 2030. In totaal zijn 9 van dit soort amendementen overgenomen in verkiezingsprogramma’s.
2. Duurzaam Herstel
(april – december 2020)
In maart 2020 sloeg corona toe: Nederland ging in lockdown. De overheid maakt miljarden aan noodsteun vrij. Een groot deel daarvan ging naar vervuilende bedrijven zoals KLM. Dat is de wereld op z’n kop, vooral omdat er ieder jaar al ruim 8 miljard euro van ons belastinggeld naar grote vervuilende bedrijven gaat. Daardoor draaien kleine ondernemers en burgers op voor de kosten.
Wat als we al dat geld zouden investeren in echte oplossingen? Dan kunnen we ernstige klimaatschade tegengaan en zorgen voor tienduizenden groene banen. Investeringen die goed zijn voor jou, mij en ons allemaal. Daarom vroegen wij aan de overheid: besteed de crisismiljarden zo duurzaam mogelijk. Onze oproep voor duurzaam herstel werd meer dan 102.000 keer ondertekend!
Wat hebben we bereikt met onze oproep?
- Een ruime Kamermeerderheid wil subsidies voor vervuilende bedrijven snel afbouwen.
- Het MKB komt in actie tegen de oneerlijke verdeling van de energiebelasting in het voordeel van de zware industrie.
- Regeringspartij D66 wil nu ook dat exportkredietsteun niet naar olie-, kolen- en gasprojecten gaat.
- Het EU-investeringsfonds dat is ingesteld vanwege corona stelt mede dankzij Nederland als voorwaarde dat het geld zo duurzaam mogelijk wordt ingezet.
In november 2020 gingen we naar Den Haag om de voorlopige resultaten en de oproep te delen met politici.
3. Stem voor onze kinderen- kies voor hun toekomst
(februari – maart 2021)
Begin 2021 riepen we de kiezer met onze verkiezingscampagne op te stemmen voor onze kinderen. Wekenlang was onze aangrijpende commercial op tv te zien. Hierin stellen kinderen een confronterende vraag aan Ruben van de Meer, Thekla Reuten, Glen Faria en Sanny Verhoeven: ‘hoe ziet mijn wereld eruit als ik zo oud ben als jij’. Het filmpje eindigt met de oproep: stem op 17 maart 2021 voor de toekomst van onze kinderen, kies voor hun toekomst.
En dat werd gehoord. In elk verkiezingsdebat ging het over hoe we onze aarde doorgeven, en over de toekomst van onze kinderen. Op 31 maart overhandigden wij de oproep aan de nieuwe Tweede Kamerleden.
De campagne was succesvol:
- 65.000 mensen tekenden onze oproep aan de politiek;
- 60.000 mensen bezochten onze kieswijzer;
- 35.000 mensen deden op 14 maart 2021 mee aan het Klimaatalarm. Vanaf 44 plekken in Nederland.
4. Klimaat op 1
(april 2021 – december 2021)
Na de verkiezingen was de opdracht aan onze overheid en het nieuwe kabinet duidelijk: doe alles wat nodig is om de klimaatcrisis te stoppen. Daarom startten wij een crowdfund-actie om de onderhandelaars eraan te herinneren: zet klimaat op 1 in de formatie en het regeerakkoord.
Dat begint met:
- Nederland stoot in 2030 65% minder CO2 uit;
- Nederland voert een eerlijke CO2-heffing in, zodat de vervuiler betaalt;
- Nederland maakt duurzame oplossingen bereikbaar voor iedereen.
Heel veel Nederlanders willen een eerlijk klimaatbeleid in het regeerakkoord. En dat lieten ze ons massaal weten. Duizenden mensen deden mee aan onze crowdfund-actie. Zo konden wij op 10 juni 2021 onze gezamenlijke oproep in vrijwel alle landelijke kranten plaatsen: zet het klimaat op 1 in de formatie! En daar bleef het niet bij. Bij grote vervuilers door heel Nederland werd op dezelfde dag een kleine actie georganiseerd. Daarvandaan fietsten de actievoerders vervolgens naar Den Haag.
Zo kon die dag niemand in politiek Den Haag om onze boodschap heen: zorg ervoor dat grote bedrijven de rekening betalen van hun eigen vervuiling. Alleen als de grote vervuilers meedoen, kunnen we de ergste gevolgen van klimaatverandering nog voorkomen.
Hoe langer de formatie duurde, hoe duidelijker de noodzaak werd van eerlijk klimaatbeleid. Want de wereld schrok die zomer op van overstromingen in Nederland, België en Duitsland. Er volgden dodelijke bosbranden en hittegolven in Canada en op andere plekken verspreid over de hele wereld.
Maar misschien maakte een nieuw rapport van het VN-klimaatpanel (IPCC) nog wel meer indruk. Daarin waarschuwde het IPCC dat er onmiddellijk iets moet gebeuren. Het onderstreepte bij de politieke leiders nog maar eens dat het klimaat nu echt op 1 moet.
Zet Rutte IV het klimaat echt op 1?
De klimaatcrisis stond inderdaad op 1 tijdens de formatie van Rutte IV. Ook al is het voor veel mensen niet de gedroomde coalitie, het klimaat speelde een grote rol tijdens de onderhandelingen tussen D66, VVD, CU en CDA.
Wat hebben we bereikt van onze 3 eisen?
1. Nederland stoot in 2030 65% minder CO2 uit
Het nieuwe kabinet heeft de CO2-reductiedoelstelling voor 2030 verhoogd naar 55%. Daarnaast zegt het kabinet dat de voorgestelde maatregelen zullen zorgen voor een reductie tot 60% in 2030. Dat is meer dan waarop wij rekenden. 60% is (niet toevallig) hetzelfde percentage als onze bruggenbouwers van Operatie Klimaat als wijzigingsvoorstel indienden voor het D66-verkiezingsprogramma.
2. Nederland voert een eerlijke CO2-heffing in, zodat de vervuiler betaalt
Er is een CO2-heffing ingevoerd. Volgens de plannen van de nieuwe regering wordt deze heffing de komende periode aangescherpt. We volgen of dat gebeurt en anders laten we van ons horen.
3. Nederland maakt duurzame oplossingen bereikbaar voor iedereen
Er wordt door het nieuwe kabinet extra geïnvesteerd in onder meer een nationaal isolatieprogramma, stimulering van hybride warmtepompen en verduurzaming van maatschappelijke gebouwen. Ook gaat er geld naar vergroening van het reisvervoer en personengedrag.
Andere successen:
- De overheid zet druk op de industrie en andere vervuilende bedrijven om te verduurzamen.
- Er is voor het eerst een minister aangesteld voor klimaat en energie. Minister Rob Jetten heeft als prioriteit om te zorgen voor echt ambitieus klimaatbeleid in Nederland.
Maar we zijn er nog niet…
De maatregelen die het Kabinet Rutte IV neemt, zijn hoognodig. Maar het is nog niet genoeg om de klimaatcrisis te stoppen. Want alleen met een razendsnelle CO2-reductie kunnen we de ergste klimaatrampen nog voorkomen. Daarom blijft Milieudefensie pleiten voor hogere klimaatambities. Wij vragen om meer aandacht voor klimaatrechtvaardigheid in de luchtvaart en bij de kilometerheffing.
Ook blijven we ons ervoor inzetten dat grote vervuilers echt gaan vergroenen. Hierbij letten we erop dat de kosten voor deze vergroening niet grotendeels bij burgers terechtkomt. En dat de overheid niet kiest voor valse oplossingen als kernenergie en CCS.
Ook jij kan een bijdrage leveren
We lieten de klimaatplannen van 29 grote vervuilers onderzoeken. De resultaten staan in de Klimaatcrisis-Index. Het is alarmerend: alle bedrijven op de lijst scoren een onvoldoende. Ze doen allemaal veel te weinig om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Kijk voor meer informatie over de Klimaatcrisis-Index en wat jij kan doen om te helpen.
Foto bovenaan: Fietsers rijden door een finish-boog bij de hofvijver in Den Haag na een lange fietstocht. Op de boog staan foto’s van de mensen en de slogan Klimaat op 1. Fotograaf: Edo Landwehr
De aanhouder wint. Met steun van velen drongen we jarenlang aan op klimaatprioriteit bij de politiek. Van verkiezingen in 2019 tot regeerakkoord in 2021. Een terugblik op onze campagne voor eerlijk klimaatbeleid, met focus op klimaatrechtvaardigheid en resultaten in het regeerakkoord. Operatie Klimaat, Duurzaam Herstel, Stem voor onze kinderen en Klimaat op 1 waren de stappen in onze campagne.
Bron: milieudefensie.nl
